Biblioteka online – czas na rozwój! Część 1.

Artykuł powstał w ramach inicjatywy „Biblioteka online: jesteśmy w kontakcie!”

Autor: Piotr Henzler

Trwające od połowy marca br. ograniczenia spowodowały lawinowy wzrost zainteresowania narzędziami do komunikacji i pracy zdalnej oraz gwałtowny wzrost popularności platform typu Zoom, Google Meet czy Clickmeeting. Jak grzyby po deszczu zaczęły pojawiać się w sieci różnego rodzaju tutoriale, poradniki czy filmy instruktażowe pokazujące w praktyczny sposób, jak korzystać z tych, dla wielu z nas obecnie niezbędnych, narzędzi.

W wirtualnej przestrzeni można znaleźć też wiele zasobów edukacyjnych dotyczących innych obszarów tematycznych, w tym zagadnień, które mogą być przydatne dla bibliotekarek i bibliotekarzy oraz osób zarządzających bibliotekami. W naszych artykułach znajdziesz rekomendacje wartościowych materiałów dostępnych za darmo w sieci i wiążących się – na różne sposoby – z działaniami biblioteki. Jest to propozycja dla osób, które czas spowodowanych pandemią ograniczeń chcą potraktować jako okazję do podniesienia swoich kompetencji lub zaplanowania rozwoju swoich instytucji.

Poniżej znajdziesz propozycje kursów online i nagrań webinarium, ale też ciekawe publikacje czy inne formy edukacyjne. Wszystkie są bezpłatne i nie wymagają niczego więcej ponad (a i to nie zawsze) założenie konta i zalogowanie się do serwisu. Ich wybór był subiektywny i nie wyczerpuje wszystkich dostępnych możliwości. Stanowi jednak solidną bazę na początek.

Do czasu wybuchu epidemii uczenie się online, zwane również e-learningiem, nie było zbyt powszechne. Owszem, coraz więcej firm korzystało z takiej formy nauki traktując ją jako uzupełnienie tradycyjnych szkoleń. Wiele uczelni przenosiło część zajęć do internetu, a częstą praktyką było zamieszczanie na stronach dla studentów nagrań wykładów i materiałów w formie plików pdf. Pojawiały się kursy dla osób pracujących w urzędach czy organizacjach pozarządowych lub tzw. „zwykłych ludzi” w ramach różnych projektów (np. w projekcie e-Mocni – cyfrowe umiejętności, realne korzyści), nie można jednak powiedzieć, że była to popularna forma nauki. Koronawirus to zmienił, przynajmniej teoretycznie. Nie znaczy to jednak, że wiedza o tym, jak korzystać z edukacji online, jest powszechna, a umiejętności osób uczących się są wystarczające. Dlatego na początek podpowiadamy, z jakich zasobów edukacyjnych warto skorzystać, by dowiedzieć się, jak skutecznie uczyć się zdalnie.

Jak skonsumować kurs online? – krótki kurs online z podpowiedziami, jak przygotować się i jak najwięcej skorzystać z uczestnictwa w kursie online, dostępny w ramach Akademii PARP: https://akademia.parp.gov.pl/course/view.php?id=6

Uczenie (się) online od kuchni. Jak się angażuje odbiorców? – nagranie webinarium (ok. 50 minut) prowadzonego przez Noemi Gryczko, a w nim m.in.: psychologiczne aspekty uczenia się, wyzwania związane z edukacją online, typy kursów i metodyka ich tworzenia, nowe trendy technologiczne: https://biblioteki.org/webinaria/Uczenie_sie_online_od_kuchni_Jak_sie_angazuje_odbiorcow_nagranie_webinarium.html

Uczenie się online – wymieńmy się doświadczeniami – nagranie drugiego webinarium (ok. 50 minut) Noemi Gryczko, tym razem ekspertka skupiła się na  przegląd form edukacji zdalnej i miejsc w Internecie, gdzie można (i warto) się uczyć. Dodatkowo, pod nagraniem, znajduje się lista linków do polecanych serwisów: https://biblioteki.org/webinaria/Uczenie_sie_online_wymienmy_sie_doswiadczeniami_nagranie_webinarium.html

Edukacja na odległość  – nagranie webinarium (ok. 1h) z udziałem Marty Kosteckiej, ambasadorki sieci LABiB:, poświęcone przede wszystkim miejscom w sieci, w której bibliotekarze i bibliotekarki mogą znaleźć interesującą ofertę edukacyjną: https://www.youtube.com/watch?v=LCbwFbTaDEo&t=488s

Koronawirus: Jak skutecznie uczyć się z domu? – nagranie rozmowy (ok. 1h) Zofii Szynal z prof. Tomaszem Grzybem na temat skutecznego i komfortowego uczenia się w domu. W kontekście edukacji szkolnej, ale wiele zasad i mechanizmów jest podobnych (jeśli nie identycznych) w przypadku edukacji nieformalnej http://podcast.swps.pl/af04b3f2

Jak efektywnie uczyć się w sieci? – artykuł Kamila Śliwowskiego na temat edukacji zdalnej, z praktycznymi podpowiedziami pomagającymi zorganizować również edukację domową: https://sektor3-0.pl/blog/jak-efektywnie-uczyc-sie-w-sieci/

Learning how to learn – kurs online zaplanowany na 4 tygodnie nauki, prezentujący różne metody i techniki uczenia się. Skoncentrowany na edukacji „klasycznej”, niesprofilowanej na edukację zdalną. Warto z m.in. dwóch powodów – ciekawe treści oraz miejsce, gdzie kurs jest zamieszczony: najbardziej znana platforma e-learningowa, Coursera.org. I jeden z niewielu kursów, który można przejść korzystając z języka polskiego (chociaż polecane lektury czy quizy nie są tłumaczone): https://www.coursera.org/learn/learning-how-to-learn

Wiedząc, jak zabrać się za edukację online tak, aby w jak największym stopniu z niej skorzystać, można spokojnie przejrzeć dostępne zasoby, które mogą wspierać bibliotekarki i bibliotekarzy w rozwoju przydatnych kompetencji. Polecane materiały edukacyjne zostały podzielone na kilka kategorii tematycznych. Zachęcamy jednak do nieprzywiązywania do ich nazw zbyt wielkiej wagi – niektóre pozycje teoretycznie pasują do kilku z nich, ale dla przejrzystości materiału pojawiają się tylko jednokrotnie.

Wprawdzie nie istnieje (w każdym razie nie udało nam się do takiego dotrzeć) kurs online lub inny interaktywny materiał, który wprost i całościowo odnosiłby się do tego ważnego i skomplikowanego zagadnienia, jednak w internecie można znaleźć sporo materiałów przydatnych dla osób zarządzających bibliotekami. Prezentowane niżej zasoby edukacyjne odnoszą się na ogół do środowisk biznesowego i pozarządowego, jednak procesy zarządcze, zasady planowania czy mechanizmy wpływające na zaangażowanie pracowników są albo uniwersalne, albo łatwo adaptowalne do potrzeb bibliotek.

Zarządzanie strategiczne – intensywny kurs online (2-3 godziny pracy) do samodzielnej nauki, na koniec można zrobić test i – po zdaniu – otrzymać certyfikat. Główne treści: podstawy zarządzania, etapy planowania strategicznego, narzędzia wspierające planowanie; sprofilowany na potrzeby organizacji pozarządowych, ale sposób myślenia, informacje, proponowane narzędzia analityczne przydadzą się również w zarządzaniu biblioteką: http://www.kursodrom.pl/pl/kursy/1/

Jak przełożyć strategię na bieżącą działalność organizacji – kurs online do samodzielnej nauki (ok. 2h), na koniec można zrobić test i – po zdaniu – otrzymać certyfikat. Kurs skoncentrowany na wdrażaniu strategii poprzez funkcjonalne programy działania (polityka personalna, polityka finansowa, usługi, produkty i technologia, marketing, struktury i procedury; sprofilowany na potrzeby organizacji pozarządowych, ale tematyka i rozwiązania uniwersalne: http://www.kursodrom.pl/pl/kursy/23/

Zarządzanie projektem – kurs online do samodzielnej nauk (ok. 1,5h), na koniec można zrobić test i – po zdaniu – otrzymać certyfikat. Zarządzanie projektem na przykładzie budowy domu, a merytorycznie: analiza interesariuszy, narzędzia planowania, przygotowania, realizacja i kilka słów o WBS (Work Breakdown Structure, czyli strukturze podziału pracy): http://kursodrom.pl/pl/kursy/141/

Zarządzanie zmianą – kurs online do samodzielnej nauki (ok. 1h). Główne treści: czym jest zmiana, ja w zmianie, wspieranie pracownika w procesie zmiany, komunikacja w zmianie: http://kursodrom.pl/pl/kursy/137/

Zarządzanie zespołem – kurs online do samodzielnej nauki (ok. 2h), na koniec można zrobić test i – po zdaniu – otrzymać certyfikat. Główne treści: czym jest zespół, skład zespołu, role zespołowe, rozwój zespołu, style kierowania, zaangażowanie zespołu. Sprofilowany na potrzeby organizacji pozarządowych, ale tematyka i rozwiązania uniwersalne: http://www.kursodrom.pl/pl/kursy/10/

Zarządzanie konfliktem – kurs online do samodzielnej nauki (ok. 1h). Główne treści: korzyści z konfliktów, sposoby kontroli nad konfliktami, przyczyny konfliktów, rozwiązywanie konfliktów: http://www.kursodrom.pl/pl/kursy/68/

Dobre rozmowy menedżerskie – kurs online do samodzielnej nauki (ok. 1h). Główne treści: o rozmowach z pracownikiem, rozmowa o celach i rezultatach, komunikacja bez zakłóceń: http://www.kursodrom.pl/pl/kursy/156/

Kieruj w dobrym stylu – cykl webinariów (8 nagrań, ok. 1h każde) przeznaczonych dla osób zarządzających bibliotekami. Główne tematy: zarządzanie ludźmi w bibliotekach, przywództwo, coaching, negocjacje, podejmowanie decyzji: https://www.biblioteki.org/webinaria/Ja_na_liderskim_szlaku_Jak_dbac_o_siebie_nagranie_webinarium_z_24_listopada_2015_r..html

Kieruj w dobrym stylu – podsumowanie programu i materiały szkoleniowe. Materiały dla uczestników projektu, cztery zeszyty w formacie pdf: https://www.biblioteki.org/poradniki/Kieruj_w_dobrym_stylu_podsumowanie_programu_i_materialy_szkoleniowe.html

x x x

Zaprezentowane wyżej materiały edukacyjne nie wyczerpują tematu rozwoju zawodowego bibliotekarzy i bibliotekarek. Internet jest pełen serwisów edukacyjnych, w których można znaleźć ciekawe propozycje nauki. Zachęcamy do samodzielnych poszukiwań, dopasowanych do potrzeb własnych i potrzeb Waszych bibliotek. Pamiętajcie, że edukacja zdalna to nie tylko kursy i teksty w pdf czy nagranie webinariów, ale i filmy edukacyjne (jest ich mnóstwo chociażby w serwisie Youtube), podcasty, prezentacje z konferencji Ted czy po prostu książki, których tysiące (legalnych!) można znaleźć w Internecie.