5,5 miliona. Wdzięczni Ameryce

W 1926 roku powstała „Polska Deklaracja o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych”. Jest to niezwykły, składający się ze 111 ksiąg, dokument zawierający podpisy 5,5 miliona osób. W ten szczególny sposób nasi rodacy wyrazili wdzięczność narodowi amerykańskiemu za wsparcie dyplomatyczne w odzyskaniu niepodległości oraz ogromną pomoc humanitarną dla naszego kraju, zniszczonego podczas I wojny światowej.

Deklaracja jest też jednym z największych imiennych spisów mieszkańców polskich ziem. Podpisali się pod nią przedstawiciele najwyższych władz z Prezydentem Ignacym Mościckim i Marszałkiem Józefem Piłsudskim na czele, władz samorządowych, hierarchowie Kościoła Katolickiego i innych wyznań, członkowie różnych organizacji i stowarzyszeń, studenci, profesorowie uczelni wyższych oraz uczniowie i nauczyciele szkół powszechnych i gimnazjów z całego terenu ówczesnej Polski.

W ramach programu rocznicowego Fundacji Ośrodka KARTA „Nieskończenie Niepodległa” powstał portal „Nieskończenie Niepodległa – Ludzie” (Polska 1926: Portret Zbiorowy II RP). Jest to narzędzie służące do przeszukiwania stron „Polskiej Deklaracji o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych” i złożonych pod nią podpisów, zawiera też biogramy i historie sygnatariuszy. Portal jest w trakcie budowy i uzupełniania – dotychczas zostało odczytanych ok. 250 tysięcy podpisów. Wraz z twórczami portalu zachęcamy do włączenia się w działania, których celem jest poznanie losów podpisanych osób – uczniów szkoły, która przed wojną działała w danej miejscowości, członków lokalnych stowarzyszeń, przodków dzisiejszych mieszkańców i ich rodzin, a także innych osób, których już z nami nie ma.

W rocznicę odzyskania niepodległości zaprosiliśmy wszystkie biblioteki w Polsce do:

• udziału w niezwykłej podróży w przeszłość,
• badania dziejów osób, rodzin i całych miejscowości,
• odkrywania i dokumentowania lokalnego dziedzictwa,
• odtwarzania losów osób, które przed wojną mieszkały w okolicy – dociekania, kim były te osoby, jakie reprezentowały narodowości i kultury.

Na czym polegał projekt „5,5 miliona. Wdzięczni Ameryce?”

Celem naszego projektu było odczytanie jak największej liczby podpisów pod „Polską Deklaracją o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych” oraz odnalezienie śladów jak największej liczby osób, które się pod nią podpisały. W ramach projektu zachęcamy biblioteki do organizacji spotkań, podczas których uczestnicy poznają Deklarację i portal, uczą sie korzystać z różnych źródeł genealogicznych i starają się odtworzyć i przybliżyć (w grupach młodzieżowych lub wielopokoleniowych) losy podpisanych pod Deklaracją osób – swoich bliskich sprzed 100 lat i przodków mieszkańców swojej miejscowości, by w ten sposób zachować o nich pamięć.

Jakie materiały przygotowaliśmy dla bibliotek?

Przygotowaliśmy dwa scenariusze warsztatów służących wprowadzeniu w tematykę projektu i zachęceniu do dalszych działań wokół Deklaracji: Wdzięczni Ameryce – historia w podpisach,
Mosty wolności.

Opracowaliśmy też artykuły, poradniki i prezentacje o Deklaracji i portalu (do pobrania niżej), które można wykorzystać podczas warsztatów oraz do samodzielnego pogłębiania wiedzy i przygotowywania dalszych działań. Uzupełnieniem zasobów opracowanych w ramach projektu są publikacje kontekstowe dotyczące genealogii oraz różnych źródeł wiedzy, jakie można wykorzystać śledząc losy osób podpisanych pod Deklaracją.

Przygotowaliśmy projekt graficzny wystawy „Razem podpisani – wdzięczni Ameryce”. Obejmuje on 14 plansz wypełnionych zdjęciami, ilustracjami oraz tekstem – informacjami na temat „Polskiej Deklaracji o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych” i kontekstu jej powstania.

Konkurs dla bibliotek

Przeprowadziliśmy konkurs dla bibliotek. Jego celem była promocja działań edukacyjnych i spotkań w bibliotekach, podczas których uczestnicy poznają „Polską Deklarację o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych” oraz portal „Nieskończenie Niepodległa – Ludzie” (Polska 1926: Portret Zbiorowy II RP), uczą się korzystać ze źródeł genealogicznych i wspólnie odtwarzają losy wybranej osoby lub osób podpisanych pod „Polską Deklaracją o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych”.

Laureatkami konkursu zostały:

• Opolskie Centrum Kultury. Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Opolu Lubelskim
• Gminna Biblioteka Publiczna w Przyłęku