Nie daj się propagandzie! Jak rozpoznać dezinformację i radzić sobie z fake newsami

autor scenariusza: Piotr Henzler

Zapraszamy na krótkie spotkanie poświęcone dezinformacji, fake newsom i radzeniu sobie z zalewem informacji. Wojna, którą Rosja toczy z Ukrainą, ma też swoje odzwierciedlenie w świecie informacji na całym świecie, ale Polska jest jednym z krajów szczególnie mocno atakowanych fałszywymi informacjami. Czy wiesz, że ma początku marca jednego dnia w polskim internecie pojawiało się – codziennie! – kilkadziesiąt tysięcy fałszywych informacji?!

Czym są fake newsy, jak działa dezinformacja, a przede wszystkim – jak sobie z tym radzić i jak świadomie korzystać z informacji? Tego dowiesz się podczas zajęć, na które zapraszamy!

Cele zajęć

Celem zajęć jest zwiększenie wiedzy osób uczestniczących na temat działań dezinformacyjnych oraz zwiększenie umiejętności odróżniania informacji prawdziwych od fałszywych. Kontekstem jest wojna informacyjna towarzysząca rosyjskim działaniom wojskowym w Ukrainie, natomiast ukazane zjawiska i mechanizmy mają charakter uniwersalny.

Informacje techniczne

Spotkanie zostało zaprojektowane na około 90-100 minut dla około 15-20 osób. W przypadku mniejszej liczby osób mogą być konieczne drobne modyfikacje organizacyjne, nie wpłynie to jednak na użyteczność zajęć.
Do realizacji zajęć potrzebne/niepotrzebne (zależnie od wariantu) są urządzenia umożliwiające dostęp do informacji online: komputery, tablety, smartfony.

Warianty szkolenia

Spotkanie jest zaprojektowane w dwóch wariantach. Główny cel zajęć jest jednakowy w obu wariantach, a pewne różnice wynikają ze specyfiki wariantów:

• wariant 1 (100% offline) – przeznaczony jest do zrealizowania w całości stacjonarnie i analogowo, bez wykorzystywania sprzętów i internetu; wariant ten został przygotowany z myślą o osobach uczestniczących, które mogą nie czuć się komfortowo pracując „ze sprzętem” lub wówczas, gdy osoba prowadząca nie czuje się w takiej sytuacji bezpiecznie,
• wariant 2 (cyfrowo-zdalny) – wariant, który może być zrealizowany albo stacjonarnie, ale z wykorzystaniem sprzętu komputerowego i internetu, albo całkowicie zdalnie.

Przykłady fake newsów/dezinformacji

Materiałem bazowym na szkolenie jest prezentacja. Znajdują się w niej przykłady fake newsów do wykorzystania w dwóch częściach spotkania. Prezentacja i materiały zostały przygotowane w dwóch wariantach – w pierwszym, fake newsy mają charakter uniwersalny, w drugim – odnoszą się wprost do wojny i jej konsekwencji. Którą wersję wybrać? Decyduj samodzielnie, ale jeśli podejrzewasz, że masz w grupie osoby, które nie tyle łatwo ulegają dezinformacji, ile są wręcz zapalczywymi siewcami fake newsów, rozważ użycie opcji „uniwersalnej”, żeby nie dawać dodatkowej pożywki tym osobom. Chyba, że wiesz, że sobie poradzisz z taką osobą, że na tyle znasz temat, że wybronisz prawdę.

Biblioteki dla Ukrainy to inicjatywa Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. Naszym celem jest wspieranie bibliotek, które pomagają osobom przybyłym do Polski po inwazji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę stać się częścią lokalnych społeczności. Gromadzimy wiedzę, dzięki której biblioteki mogą sprawniej prowadzić działania informacyjne, edukacyjne i kulturalne skierowane do osób potrzebujących i osób je wspierających, a także działania integrujące lokalne społeczności. Strona powstała w ramach Programu Rozwoju Bibliotek oraz Programu Sektor 3.0.