Scenariusz zajęć z książką „Emigracja”

Książka stanowi punkt wyjścia do rozmowy o emigracji (legalnej zarobkowej, jak i nielegalnej) i zachęca do poszukiwania odpowiedzi na pytanie, czy przeprowadzka z sielskiej wsi do betonowego miasta, gdzie sąsiedzi pozostają anonimowi, gdzie brakuje relacji, to faktycznie realizacja pragnienia „lepszego życia”?

Emigracja
Tekst: José Manuel Mateo
Ilustracje: Javier Martinez Pedro
Wydawnictwo Widnokrąg

Scenariusz zajęć dla klasy IV-VI szkoły podstawowej

Czas trwania: 70–90 minut

I. Podczas spotkania potrzebne będą:

• książka „Emigracja”,
• atlas świata, najlepiej po jednym egzemplarzu na każdym stoliku,
• mile widziana duża mapa świata mapa wyświetlona z projektora na ścianie lub papierowa mapa ścienna,
• rzutnik multimedialny do wyświetlania mapy,
• duża kartka papieru (może być papier pakowy) do zapisywania pomysłów,
• taśma malarska do powieszenia kartki i mapy na ścianie,
• 10 sztuk nożyczek,
• kolorowy papier,
• kleje biurowe (6 sztuk),
• taśma przezroczysta (4 sztuki),
• kolorowe flamastry i kredki – 6 kompletów,
• stare kolorowe gazety,
• 2 kartony – posłużą do zrobienia walizek,
• sznurek.

II. ORGANIZACJA PRZESTRZENI DO PRACY

Przestrzeń powinna być zaaranżowana tak, aby dzieci siedziały przy połączonych stolikach w grupach maksymalnie po 5-6 osób. Zachęcamy do ustawienia stołów tak, aby dzieci widziały siebie nawzajem, a także prowadzących i mapę – można np. zrobić ze stolików wyspy. Warto też zadbać o miejsce na wyeksponowanie prac plastycznych.

III. JAK WYPROMOWAĆ SPOTKANIE?

• Jeśli na stałe współpracujesz z dziećmi w tej grupie wiekowej, przekaż zaproszenia dzieciom, ich rodzicom, a także nauczycielom klas IV-VI.
• Przygotuj plakat z informacją o warsztatach (pamiętaj, aby wywiesić go także poza biblioteką ).
• Zamieść informację o spotkaniu na stronie internetowej Twojej biblioteki, blogu czy profilu na Facebooku.

IV. CELE ZAJĘĆ

• Zwrócenie uwagi na różnorodność świata i kultury,
• Uwrażliwienie na trudną sytuację emigrantów i imigrantów oraz uchodźców,
• Kształtowanie postawy tolerancji i zrozumienia wobec różnych religii, obyczajów i tradycji,
• Rozwijanie umiejętności kojarzenia faktów, krytycznego myślenia i pomysłowości przez analizę informacji.

V. PRZEBIEG SPOTKANIA

W trakcie spotkania rób zdjęcia, aby mieć pamiątkę i materiały promocyjne. Zadbaj o zebranie zgody na wykorzystanie wizerunku od rodziców dzieci obecnych na spotkaniu lub za pośrednictwem nauczycielek (jeśli przyszły z cała klasą).

WPROWADZENIE pojęć emigracja i imigracja –  rozmowa z dziećmi, praca z mapą i atlasami (5 min. wstęp + 15 min. rozmowa)

a) Kilka słów przywitania i wprowadzenia w tematykę spotkania. /5 min./

b) Migracja miasto-wieś: Na początek osoba prowadząca pyta dzieci, czy były kiedyś w bardzo dużym mieście albo czy widziały takie bardzo duże miasto w TV?

Pozwalamy na swobodne wypowiedzi, dopytujemy co to było za miasto i jak się dzieci w nim czuły (np. było głośno, dużo ludzi i samochodów, czy wiedziałyby  dokąd pójść, jaka jest różnica między ich miastem a tym dużym, gdzie czują się lepiej i dlaczego?  –

c) W kolejnym etapie pytamy dzieci, czy ktoś z ich znajomych, sąsiadów lub rodziny wyjechał na dłużej za granicę? Czy wyjechał z rodziną czy sam?

Pozwalamy na swobodne wypowiedzi, dopytujemy z jakich powodów ludzie wyjeżdżają ze swojej miejscowości (np. emigracja ze wsi do miasta) lub swojego kraju? Gdy dzieci wskazują jakiś kraj, prosimy, by pokazały go na dużej mapie (wyświetlona z rzutnika lub powieszona papierowa). Zachęcamy inne dzieci, by sobie pomagały i odnalazły kraj w atlasie, który leży na każdym stoliku.

Wprowadzamy rozróżnienie pojęć „emigracja” i „imigracja”: w Polsce są imigranci z obcych krajów, a Polacy za granicą to emigranci.

PRACA  Z KSIĄŻKĄ – rozróżnienie pojęcia „legalna emigracja zarobkowa” i „emigracja nielegalna” (20 min.)

a) Nawiązujemy do poprzedniego pytania – dlaczego ludzie wyjeżdżają do innych krajów? Wprowadzamy pojęcie emigrantów nielegalnych i uchodźców – osób, które najczęściej wyjeżdżają z konieczności, w poszukiwaniu lepszych warunków życia, pracy, a nawet uciekając przed prześladowaniami, wojną.

b) Jako przykład losu nielegalnego emigranta opowiedz dzieciom historię chłopca z książki – który jak wiele osób rocznie (50 tysięcy) emigruje z Meksyku do USA. Podkreśl, że nie jest to komfortowa podróż jak na wakacje – dzieci często podróżują same, bez opieki, w bardzo niebezpiecznych warunkach, np. na dachach pociągów. Wyjeżdżają z powodu biedy, przemocy i złego traktowania albo chcą się połączyć z rodziną, która wyjechała wcześniej. Ale nawet po przekroczeniu granicy upragnionego kraju nadal są narażone na znieważenie, nie mają wieści o losach najbliższej rodziny, często muszą się ukrywać, by uchronić się przed deportacją (wydaleniem z kraju, do którego uciekły).

Opowiadając historię pokaż na mapie, gdzie leży Meksyk, a gdzie USA i jaką drogę przebył bohater książki, by dostać się do Los Angeles.

c) Warto uświadomić dzieciom, że emigracja i uchodźctwo nie są czymś abstrakcyjnym i dalekim. Można to omówić np. na przykładzie sytuacji Ukrainy – pokazać na mapie, gdzie leży Ukraina, opowiedzieć, że toczyły się tam walki, a Polska  przyjmowała osoby, które szukały tu schronienia.

PRACA PLASTYCZNA (20 min. + 15 min. omówienie)

Zapraszamy dzieci do ćwiczenia metodą burzy słów: Podajcie 7 różnic między wyjazdem na wakacje a wyjazdem gdzieś na stałe.

Odpowiedzi spisujemy na dużej kartce papieru powieszonej na ścianie w widocznym miejscu w dwóch kolumnach (na stałe / na wakacje). Następnie dzielimy dzieci na 2 grupy.

Grupa nr 1 ma za zadanie przygotować walizkę na wyjazd na wakacje

Grupa nr 2 tworzy bagaż na wyjazd na całe życie lub przynajmniej kilka lat.

Każda z grup dostaje kartony, z których można zrobić walizki, a także kolorowe papiery, flamastry, kleje, kredki, spinacze, bibułę, nożyczki (5 sztuk na grupę) na przygotowanie wyposażenia, które spakują do walizek. Zachęcamy dzieci, by podzieliły się zadaniami w grupie – np. część robi z kartonów walizki, pozostałe przygotowują wyposażenie. Na przygotowanie mają 20 min.

Po 20 minutach prosimy jedną osobę z każdej grupy, aby opowiedziała o zawartości plecaka – pozostałe dzieci mogą dopowiadać. Zaczynamy od pytania, jak się pracowało? Co sprawiło największą radość, a co było wyzwaniem? Prosimy, aby pokazały zawartość walizek. Dopytujemy, dlaczego dany przedmiot znalazł się w plecaku, co trzeba koniecznie zabrać, a co można zostawić.

ZAKOŃCZENIE (10 min.)

Podsumuj spotkanie i podziękuj dzieciom za aktywny udział, jeśli to możliwe wręcz drobne nagrody-pamiątki – zakładki do książek, cukierki itp.

Akcja „Wielokulturowość – jestem na tak!” to akcja dla bibliotek, przeprowadzona w 2014 roku przez Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego i Wydawnictwo Widnokrąg. Biblioteki, które wzięły udział w akcji, otrzymały książki Wydawnictwa Widnokrąg i zorganizowały wakacyjne zajęcia dla dzieci i młodzieży. Scenariusze zajęć przygotowane w ramach akcji promują wielokulturowość, uwrażliwiają na trudną sytuację emigrantów czy uchodźców, uczą tolerancji i zrozumienia dla różnych kultur i obyczajów.